نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و بازنمایی رفتارهای خشونت آمیزی است که دانش آموزان به دلیل حضور در بافت مدرسه آنها را می آموزند. مکان این پژوهش یکی از مدارس دوره متوسطه اول در شهر تهران است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحقیق مردم‌نگاری آموزشی صورت گرفته و ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مشاهده در میدان تحقیق و مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته بوده است. به منظور دستیابی به داده‌های مورد نظر، تعداد10 نفر از دانش‌آموزان و 4 نفر از معلمان با منطق نمونه‌گیری هدفمند و بابکارگیری راهبرد نمونه گیری زنجیره ای انتخاب شده و داده‌های حاصل با روش کد‌گذاری داده‌های روایی تحلیل شدند. جهت کسب اطمینان از اعتبار کد گذاری‌ها، مقولات تشکیل شده و نام‌گذاری شده توسط سه نفر از پژوهشگران کیفی مورد بازبینی قرار گرفتند. در نهایت با اعمال برخی از نظرات این سه نفر مقولات نهایی شکل گرفتند. مقولات نهایی نیز با اطلاع رسان‌های پژوهش در میان گذاشته شدند. نظرات این افراد نشان می‌داد که مقولات شکل گرفته و نتایج استخراج شده انعکاسی نسبتا صحیح از دیدگاه‌های آنها می‌باشند. نتایج حاصل را می‌توان در سه مقوله اصلی و هفت زیرمقوله به شرح زیر طبقه‌بندی کرد: خشونت روانشناختی (زیرمقولات: تمسخر، حسادت کردن و لقب دادن به یکدیگر)؛ خشونت اجتماعی (زیرمقولات: محرومیت تحصیلی و نظارت خانواده) و خشونت فیزیکی (زیرمقولات: خودآزاری یا خشونت نسبت به خود و دیگرآزاری).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hidden curriculum and violent behaviors: what our female students learn in schools

نویسنده [English]

  • Saeid Safaei Movahhed 1

چکیده [English]

This study aims at exploring and representing the violent behaviors which have been learnt unpredictably by female high school students. The research was conducted in a junior female high school in capital Tehran. Methodologically, the research may be considered as qualitative, while interpretive ethnography is the research strategy. To gather required data and necessary information, semi-structured interviews and non-participant observation were used. The informants (10 students and 4 teachers were selected purposefully by convenience sampling and chain sampling. Data were also analyzed by thematic analysis. To establish credibility, the last version of themes was reanalyzed and modified by three seasoned qualitative researchers and the final themes appeared. The credibility procedure indicated roughly that the findings represented the emic reality properly. The findings were categorized into three major and seven sub-categories as follow: psychological violence (humiliation, jealousy, giving bad name), social violence (school deprivation, family monitoring), physical violence (masochism and sadism).

کلیدواژه‌ها [English]

  • educational ethnography
  • hidden curriculum
  • violence
  • violent behaviors
ادیب­حاج­باقری، محسن. پرویزی، سرور. صلصالی، مهوش(1386)، روش­های تحقیق کیفی، تهران: انتشارات بشری.
ادیب­حاج­باقری، محسن(1385)، روش تحقیق گراندد تئوری، تهران: انتشارات بشری.
اسدی، محمدحسین. علی­احمدی، امید. بازیار، نادر(1393)، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش به خشونت (مطالعه موردی: دانش­آموزان مقطع متوسطه بخش چوار)، فصلنامه فرهنگ ایلام، دوره 15، شماره 42 و 43، ص 55- 27.
اسکندری، حسین(1387)، برنامه درسی پنهان، تهران: انتشارات نشر نسیما.
بابائی، محبوبه. ذوالقدر، علی. ندرلو، سکینه. ذوالقدر، حمید(1392)، عوامل و ریشه­های خشونت در بین دانش­آموزان دوره دبیرستان آذرشهر، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دهم، شماره 39، ص 12- 1.
بازرگان، زهرا. صادقی، ناهید. غلامعلی­لواسانی، مسعود(1382)، بررسی وضعیت خشونت کلامی در مدارس راهنمایی شهر تهران: مقایسه نظرات دانش­آموزان و معلمان، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و سوم، شماره 1، ص28- 1.
باشگاه خبرنگاران جوان (www.yjc.ir)، تاریخ انتشار: 28/10/1395، آخرین بازدید: 17/06/1396.
حکیمی، محمود(1374)، نگرشی بر تعلیم و تربیت کودک و نوجوان، تهران: انتشارات مجتمع علمی و فرهنگی مجد.
رضاپور، داریوش(1395)، بررسی زمینه­های اجتماعی موثر بر گرایش به خشونت کلامی در بین دانش­آموزان دبیرستانی شهر بوشهر، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 11، شماره 2، ص 148- 123.
صفایی­موحد، سعید. محبت، هدیه(1391)، جامعه­شناسی آموزش و پرورش، تهران: انتشارات آییژ.
عبادی، سیدحسین(1395)، برنامه درسی پنهان: چالشی پیدا یا فرصتی ناپیدا، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی، سال سیزدهم، شماره 25، ص 46- 35.
عراقیه، علیرضا. فتحی­واجارگاه، کورش. فروغی­ابری، احمدعلی. فاضلی،  نعمت­الله(1390)، بررسی جایگاه قومیت در برنامه درسی پنهان، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، سال ششم، شماره 23، ص 75- 56.
علومی­یزدی، محمدتقی(1380)، تنبیه بدنی در مدارس وعواقب آن، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره شصت و ششم، ص46- 31.
غلامعلی­لواسانی، مسعود. یوسلیانی، غلامعلی. کرمی، مرضیه(1387)، فراوانی و علل رفتارهای خشونت­آمیز در مدارس دوره راهنمایی لرستان: از دیدگاه معلمان، معاونان و دانش­آموزان، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و هشتم، شماره 2، ص 100- 77.
فاضلی،  نعمت­الله. طالبیان، حامد( 1391)، مصرف فرهنگی اینترنت و شکل نگرفتن هویت مجازی (مردم­­نگاری دانشجویان سه دانشکده ارتباطات، عمران و معماری)، مجله مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال سیزدهم، شماره 19، ص90- 55.
فتحی­واجارگاه، کورش. اسلامی، معصومه(1387)، بررسی میزان توجه به «آموزش صلح » در برنامه درسی دوره ابتدایی از دیدگاه متخصصان تعلیم و تربیت، کارشناسان برنامه­ریزی درسی و معلمان دوره ابتدایی شهر تهران، فصلنامه نوآوری­های آموزشی، سال هفتم، شماره 25، ص 76- 49.
فتحی­واجارگاه، کورش(1393)، اصول ومفاهیم اساسی برنامه­ریزی درسی، تهران: انتشارات علم استادان.
قادرزاده، امید. قادری، بهروز(1394)، تحلیل چندسطحی خشونت­ورزی: مطالعه پیمایشی خشونت­ورزی دانش­آموزان دبیرستان­های شهر سقز، فصلنامه پژوهش­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال پنجم، شماره 12، ص 80- 61.
کریمی، فاطمه(1390)، بررسی انواع خشونت کلامی وعوامل پدیدآورنده آن از نظر دانش­آموزان و معلمان، پژوهشنامه حقوقی، سال دوم، شماره2، ص 102- 85.
گال، مردیت. بورگ، والتر.گال، جویس(1390)، روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه: احمدرضا نصر و همکاران. تهران: انتشارات سمت.
گروه سلامت(1390)، http://www.persianpersia.com/health.php
گلچین، مسعود. حیدر، علی­حیدری(1390)، خشونت بین­فردی و سرمایه اجتماعی در خانواده و مدرسه: مطالعه­ای اجتماعی در دبیرستان­های پسرانه نورآباد (لرستان)، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال سوم، شماره 1، ص212- 177.
محبی­نورالدین­وند، محمدحسین. مشتاقی، سعید. شهبازی، مسعود(1389)، رابطه بین جو عاطفی خانواده با رشد مهارت­های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان پسر و دختر پایه­های چهارم و پنجم ابتدایی شهرستان مسجد سلیمان، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی، سال هشتم، شماره 30، ص 93- 84.
محمدپور، احمد(1388)، ارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیم­پذیری، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره چهل وهشتم، ص 106- 73.
محمدی، حکمت(1385)،  بررسی عوامل موثر بر پرخاشگری دانش­آموزان پسر دوره آموزش متوسطه استان اردبیل،وزارت آموزش و پرورش، تحقیقات سازمان آموزش وپرورش اردبیل، ص 60- 47.
مهرمحمدی، محمود(1391)، برنامه درسی نظرگاه­ها، رویکردها و چشم اندازها، تهران: انتشارات به­نشر.
واعظ­مهدوی، معصومه(1376)،  بررسی تحلیل­های روان­شناختی از خشونت اجتماعی، فصلنامه راهبرد، شماره 14، ص 78- 65.
هدایتی، مهرنوش(1390)،  فلسفه برای کودکان و کنترل پرخاشگری، مجله تفکر و کودک، سال دوم، شماره 1، ص 134- 109.
Kathy, Bosch (2007), "When Words are Use WeaponsVerbal AbusePublished by University of Nebraska,Lincoln Extension", p-73.
Laplantine Francois (2000), "La description ethnographique. Nathan - universite".
Megargee, E and Hokanson, J (1997), "The Dynamics Aggression .Individual,Group and International Analysis, Hariper & Row", p 15.
Braun,V. & Clarke,V(2006), "Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology", Vol .3, N0.2 p77-101.