محمدحسن حسنی؛ هایده عاشوری؛ فاطمه احمدبیگی؛ مرضیه رمضانی
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه کیفی پیامدهای برنامه درسی پاسخگو در دوره کارشناسی علوم تربیتی است. برای نیل به این مقصود، پژوهشگر از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا استفاده نمود. مشارکت‌کنندگان پژوهش اعضای هیأت علمی متخصص و صاحبنظر در حوزه برنامه‌ریزی درسی و خبرگان حوزه برنامه‌ریزی آموزش عالی و دانشگاه بودند که از این میان، 18 نفر به ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه کیفی پیامدهای برنامه درسی پاسخگو در دوره کارشناسی علوم تربیتی است. برای نیل به این مقصود، پژوهشگر از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا استفاده نمود. مشارکت‌کنندگان پژوهش اعضای هیأت علمی متخصص و صاحبنظر در حوزه برنامه‌ریزی درسی و خبرگان حوزه برنامه‌ریزی آموزش عالی و دانشگاه بودند که از این میان، 18 نفر به عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری تحلیل مضمون و به منظور اعتباریخشی داده‌ها، از روش کینگ و هاروکس استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که در مجموع 61 کد اولیه، 11 مضمون پایه، 4 مضمون سازمان‌دهنده، مضمون فراگیر پیامدهای برنامه درسی پاسخگو را تشکیل می‌دهند. بر این اساس، پیامدهای برنامه درسی پاسخگو شامل: توسعه فردی، توسعه دانشگاهی، توسعه اجتماعی، توسعه نطری رشته علوم تربیتی بود.برنامه درسی و اهداف یادگیری عموما بر اساس سه منبع فرد، جامعه و دانش تدوین می‌شود، لذا جهت تدوین برنامه درسی پاسخگو، مطابق با یافته‌های پژوهش حاضر و به‌منظور دستیابی به پیامدهای توسعه فردی، توسعه دانشگاهی، توسعه اجتماعی و توسعه نظری رشته، باید هر یک از منابع فوق در برنامه درسی به صورت متعادل لحاظ گردند.
مژده کیانی
چکیده
انعطاف‌پذیری در آموزش الکترونیکی یکی از مفاهیم مهم آموزشی است که با تغییر سبک آموزش در دوران همه‌گیری کووید-19 بیشتر مورد توجه قرار گرفت. تغییر ناگهانی روش تدریس از حضوری به آنلاین به بزرگترین چالش برای کیفیت آموزش تبدیل شد. در برنامه درسی آنلاین، انعطاف و تعامل مهم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی رویکرد تفسیری پدیدارشناختی ...
بیشتر
انعطاف‌پذیری در آموزش الکترونیکی یکی از مفاهیم مهم آموزشی است که با تغییر سبک آموزش در دوران همه‌گیری کووید-19 بیشتر مورد توجه قرار گرفت. تغییر ناگهانی روش تدریس از حضوری به آنلاین به بزرگترین چالش برای کیفیت آموزش تبدیل شد. در برنامه درسی آنلاین، انعطاف و تعامل مهم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی رویکرد تفسیری پدیدارشناختی در سال 1402-1403 انجام شد. هدف این پژوهش، مطالعه چگونگی تفسیر دانشجویان از چالش انعطاف‌پذیری برنامه درسی آموزش الکترونیکی دانشگاه پیام نور است. این مقاله نشان میدهد که چگونه پدیدارشناسی می‌تواند برای درک عبارات عینی تفکر انتقادی و برنامه درسی الکترونیکی استفاده شود. مشارکت‌کنندگان شامل 17 دانشجوی 19 تا 55 ساله دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد آموزش الکترونیکی رشته‌های روان‌شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور بودند. روش نمونه‌گیری، هدفمند و نظری بود. داده‌ها از طریق 50 مصاحبه عمیق و مصاحبه گروهی متمرکز آنلاین، گردآوری شد. اشباع نظری پس از 50 مصاحبه به دست آمد. در فرآیند تحلیل داده‌ها 6 مقوله اصلی شکل گرفت: «چالش انعطاف‌پذیری استاد»، «فقدان انعطاف‌پذیری منابع آموزشی»،«فقدان انعطاف‌پذیری ارزشیابی الکترونیکی»، «فقدان انعطاف‌پذیری برای دروس عملی»،«چالش تعامل دانشجو و استاد» و «چالش فناوری». در فرایند مصاحبه گروهی متمرکز و تحلیل داده‌ها، تجربه درک مشترک دانشجویان در مورد «چالش انعطاف‌پذیری استاد»، «فقدان انعطاف‌پذیری منابع آموزشی» و «چالش فناوری» بازنمایی شد. درحالی که نظریه‌های حوزه یادگیری الکترونیکی بر «انعطاف‌پذیری» تاکید دارند، چالش دانشجویان دانشگاه پیام نور، انعطاف‌ناپذیری اساتید، منابع آموزشی و چالش فناوری است.
فهیمه محمودنیا؛ اعظم غلامی
چکیده
در آیات قرآن، موضوع خلقت انسان با هدف آشنایی بشر با شگفتی‌های آفرینش و شناخت خداوند مطرح شده است. یکی از مباحث مهم درس زیست‌شناسی نیز، موضوع تولیدمثل و تکوین جنین است که بسیار مورد توجه دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. این موضوع از منظر ساحت اعتقادی، عبادی و دینی سند تحول، ظرفیت بالایی برای آموزش معلمان و دانش‌آموزان دارد. هدف از پژوهش ...
بیشتر
در آیات قرآن، موضوع خلقت انسان با هدف آشنایی بشر با شگفتی‌های آفرینش و شناخت خداوند مطرح شده است. یکی از مباحث مهم درس زیست‌شناسی نیز، موضوع تولیدمثل و تکوین جنین است که بسیار مورد توجه دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. این موضوع از منظر ساحت اعتقادی، عبادی و دینی سند تحول، ظرفیت بالایی برای آموزش معلمان و دانش‌آموزان دارد. هدف از پژوهش حاضر تطبیق مراحل تکامل جنین انسان در قرآن با یافته‌های علم جنین‌شناسی و ارائه پیشنهاداتی برای آموزش مبحث تکوین جنین است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، روش کیفی از نوع روش تحلیل محتوا است. محتوای مبحث تولیدمثل کتاب زیست شناسی پایه یازدهم، از نظر انطباق با آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آیات قرآن، مراحل تکوین جنین انسان شامل هفت مرحله نطفه، علقه، مضغه، تشکیل استخوان، پدید آمدن عضله، دمیدن روح و در نهایت تولد است که با تمهیداتی که خالق اندیشیده است، کودک پس از این مراحل پا به جهان می‌گذارد. پیشرفت علوم جنین شناسی و سلولی- مولکولی، زمینه شناخت بهتر نکاتی را که قرآن در زمینه خلقت انسان آورده فراهم کرده است. مهمترین نتایج حاصل از بررسی انطباق مراحل تکامل از دیدگاه آیات قرآن و علم جنین شناسی، توجه به بعد مادی آفرینش و اعجاز قرآن می باشد. به همین علت دانش جنین‌شناسی یک دانش توحیدی به حساب می آید. بنابراین انتظار می‌رود برنامه درسی با استفاده از این ظرفیت در رشد تفکر دینی دانش‌آموزان سهم بسزایی داشته باشد.
خاطره تفصلی؛ علی محمد محمدی
چکیده
این مطالعه با استفاده از الگوی تحلیل محتوای آموزشی ماسوهارا (2013)، به ارزیابی کتاب درسی «دین و زندگی» پایه دهم، که در دبیرستان‌های ایران برای آموزش تعلیمات اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرداخته است. هدف پژوهش بررسی اهداف، فعالیت‌های آموزشی/یادگیری و تعیین میزان انطباق فعالیت‌های آموزشی/یادگیری این کتاب با فلسفه آموزشی اعلام‌شده ...
بیشتر
این مطالعه با استفاده از الگوی تحلیل محتوای آموزشی ماسوهارا (2013)، به ارزیابی کتاب درسی «دین و زندگی» پایه دهم، که در دبیرستان‌های ایران برای آموزش تعلیمات اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرداخته است. هدف پژوهش بررسی اهداف، فعالیت‌های آموزشی/یادگیری و تعیین میزان انطباق فعالیت‌های آموزشی/یادگیری این کتاب با فلسفه آموزشی اعلام‌شده آن، که بر رشد اخلاقی، پژوهش عقلانی، و یادگیری دانش‌آموز-محور مبتنی بر تعالیم اسلامی تأکید دارد، بود. تحلیل در دو مرحله انجام شد: ارزیابی بیرونی که بر پیام‌های مقدماتی خطاب به معلمان و دانش‌آموزان تمرکز داشت، و ارزیابی درونی که فعالیت‌های منتخب آموزشی/یادگیری را از منظر طراحی، نیازهای شناختی، و هدف آموزشی مورد بررسی قرار داد. به منظور اطمینان از پایایی علمی تحلیل، دو معلم با تجربه در حوزه تعلیمات دینی به‌طور مستقل ۲۰ درصد از داده‌ها را بررسی کرده و تشخیص محققان را تایید کردند. یافته‌ها نشان‌دهنده درجه بالایی از همسویی میان اهداف مورد نظر کتاب درسی و فعالیت‌های آموزشی/یادگیری آن است. فعالیت‌های آموزشی/یادگیری شامل تحلیل متون دینی، تدبرات شخصی، استدلال اخلاقی، و مطالعة تجربی هستند—عناصری که همگی در راستای پرورش جهان‌بینی اسلامی منسجم و شکل‌گیری کنشگری اخلاقی در دانش‌آموزان نوجوان قرار دارند. در انتها کاربردهای آموزشی گوناگونی مطرح گردید.
مختار ذاکری
چکیده
هدف این مطالعه، بررسی تجارب زیسته معلمان و دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی از برنامه درسی کار و فناوری است. پژوهش با روش کیفی و با نظام کدگذاری استقرایی به‌انجام رسیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان میدهد، 15 مقوله شامل کمبود امکانات و تجهیزات، عدم تخصیص بودجه موردنیاز، سنگین‌بودن حجم کتاب‌های پایه ششم، عدم تنوع و کارایی فعالیت‌های ...
بیشتر
هدف این مطالعه، بررسی تجارب زیسته معلمان و دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی از برنامه درسی کار و فناوری است. پژوهش با روش کیفی و با نظام کدگذاری استقرایی به‌انجام رسیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان میدهد، 15 مقوله شامل کمبود امکانات و تجهیزات، عدم تخصیص بودجه موردنیاز، سنگین‌بودن حجم کتاب‌های پایه ششم، عدم تنوع و کارایی فعالیت‌های کتاب، عدم‌پردازش مناسب به نیازها و ویژگیهای فراگیران، عدم علاقه و انگیزه لازم در معلمان و فراگیران، ضعف دانشی و مهارتی معلمان، عدم توجه و اهمیت کافی به درس کار وفناوری، ضعف در فرایند نظارت و ارزشیابی، ضعف در زبان انگلیسی فراگیران، عدم‌هم‌خوانی زمان اختصاص‌یافته به تدریس درس کار و فناوری، ضعف در طراحی محتوای منسجم و کاربردی کتاب، عدم برگزاری برنامه‌های آموزشی موثر و کاربردی برای معلمان، عدم همسویی مدرسه و خانواده و نبود بسته‌های تشویقی اثربخش برای معلمان و فراگیران به‌عنوان چالش‌های آموزش کتاب کار و فناوری احصا گردید. 17مقوله شامل طراحی محتوای کتاب بر مبنای اصول علم برنامه‌ریزی درسی، تدارک امکانات و تجهیزات، توجه ویژه به مقوله تدریس، توجه به مسائل اقتصادی و انعطاف در طراحی و اجرای کتاب، بهره‌گیری از ظرفیت‌های والدین و فعالان منطقه و فضای مجازی، بهره‌گیری از روش‌های آموزش فعالانه و مشارکتی، تبیین اهمیت برنامه‌درسی کار و فناوری در ایجاد اشتغال و کارافرینی، آموزش زبان انگلیسی به دانش اموزان، نظارت و ارزشیابی برنامه درسی کاروفناوری، برگزاری نشست های علمی، تعیین سرگروه درسی، بهره‌گیری از نظر متخصصان و تدارک برنامه‌های حمایتی و تشویقی شکل‌دهنده‌ی راهکارهای بهبود برنامه آموزش درس کار و فناوری در پایه ششم است.
شهلا بهرامی؛ علیرضا صادقی
چکیده
نومعلمان می‌توانند در کنار فرصت‌های زیادی که در زمینه تدریس برای دانش‌آموزان ایجاد کنند، همواره با چالش‌هایی نیز در این زمینه مواجه باشند که نیاز است مورد بررسی قرار گیرد. به همین منظور این پژوهش با هدف بررسی تجربه زیسته دانش‌آموزان از تدریس نومعلمان و در چارچوب روش پژوهش کیفی و طرح پدیدار شناسی اجرا شد. شرکت کنندگان در این پژوهش ...
بیشتر
نومعلمان می‌توانند در کنار فرصت‌های زیادی که در زمینه تدریس برای دانش‌آموزان ایجاد کنند، همواره با چالش‌هایی نیز در این زمینه مواجه باشند که نیاز است مورد بررسی قرار گیرد. به همین منظور این پژوهش با هدف بررسی تجربه زیسته دانش‌آموزان از تدریس نومعلمان و در چارچوب روش پژوهش کیفی و طرح پدیدار شناسی اجرا شد. شرکت کنندگان در این پژوهش 20 نفر از دانش‌آموزان پایه پنجم و ششم ابتدایی انتخاب شدند که معلمان آنها اولین سال تدریسشان بود که به شیوه هدفمند انتخاب شدند و در مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته شرکت کردند. تحلیل مصاحبه‌ها با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد. یافته‌های پژوهش به شناسایی 55 کد و 4 مقوله تعامل نو معلمان با دانش‌آموزان، طراحی و اجرای فرصت‌های مناسب تدریس، چالش‌های تدریس و راهکارها منجر گردید. بر اساس یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزشی مدیریت کلاس درس و برنامه‌ریزی تدریس برای معلمان برگزار شود و همچنین این معلمان از تجارب معلمان قدیمی‌تر بهره‌مند شوند و نومعلمان باید به‌طور مستمر تمرین کنند و با مرور تجربیات خود، نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند تا بتوانند بهبود یابند. این تمرینات می‌تواند شامل تدریس نمونه، مشاهده تدریس دیگران و تحلیل تدریس‌های خود باشد.
)
