دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
واکاوی و تبیین ماهیت و ابعاد برنامه درسی تبلور یافته: مفهومی نو برای پدیدهای آشنا
1
16
FA
سعید
صفایی موحد
دانشگاه تهران
s_s_smovahed@yahoo.com
10.22054/qric.2018.9675
<span lang="FA">هدف اصلی این مقاله ارائه مفهومی نو در حوزة مطالعات برنامه درسی با عنوان برنامه درسی تبلور یافته میباشد. این مفهوم آفرینی دارای دو کارکرد عمده میباشد: الف: کارکرد نظری که همان جلب توجه پژوهشگران و اندیشمندان به مبحث انتقال یادگیری در حوزه مطالعات برنامه درسی است، ب: کارکرد عملی که جلب توجه سیاست گذاران و تصمیم سازان به لایه های مهم برنامه درسی و توجه به تمامی آنها در اقدامات عملی میباشد. بدینمنظور راهبرد توسعه مفهومی که در زمرة پژوهشهای فلسفی میباشد، مورد استفاده قرار گرفته است. جهت اعتبار سنجی تحلیلهای صورت گرفته از معیارهای تجویزی زیگر و نظرات خبرگان استفاده شده است. در نهایت نیز مفهوم برنامه درسی تبلوریافته در چارچوب پدیدة انتقال یادگیری تبیین و واکاوی شده و ابعاد، جلوهها و راهبردهای آن تشریح شده است.</span>
برنامه درسی تبلوریافته,توسعه مفهومی,تبلور مثبت,تبلور منفی,انتقال یادگیری
https://qric.atu.ac.ir/article_9675.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9675_95645da7b8a2100a2c6d56e94674d48c.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
بررسی میزان تحقق حقوق مدنی مندرج در منشور حقوق شهروندی در محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی
17
43
FA
مهدی
واحدی
گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی
mv2958@gmail.com
مهرناز
گوهری
دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی- دانشگاه علامه طباطبائی
mehrnaz.gohari@yahoo.com
10.22054/qric.2018.9676
<span lang="FA">پژوهش به بررسی حقوق مدنی مندرج در منشور حقوق شهروندی در کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا هر یک از مطالب مجزا و جامعه آماری کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی است که در سال 94-1393 چاپ شده است. جهت گردآوری داده ها، چک لیست تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت و روایی آن توسط متخصصین تأیید شد. شاخص های مورد بررسی شامل حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی، حق کرامت و برابری انسانی، حق آزادی اندیشه و بیان، حق تابعیت، اقامت و آزادی رفت و آمد، حق تشکل، تجمع و راهپیمایی، حق برخورداری از دادگاه عادلانه ،حق مالکیت و حق مشارکت در تعیین سرنوشت است. یافته ها پژوهش نشان می دهد که در کتاب مذکور شاخص حق سلامت، حیات و کیفیت زندگی (46.6 %) و حق کرامت و برابری انسانی (26.3%) بیش از شاخص های دیگر مطرح و آموزش داده شده اند. بخش دیگری از یافته های پژوهش گویای این است که شاخص مالکیت و برخورداری از دادخواهی عادلانه در کتاب مذکور به صورت محدود مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه آموزش حقوق پیش گفته می تواند زمینه ای مناسب را برای تربیت شهروندی فراهم آورد، گنجاندن آن در کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی ضرورت تام دارد. با توجه به یافته های پژوهش حاضر بازنگری برنامه درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی در راستای توجه بیشتر به مؤلفه ها و شاخص های کمتر مورد توجه، ضروری به شمار می آید.</span>
حقوق مدنی,منشور حقوق شهروندی,تحلیل محتوا,تربیت شهروندی,کتاب مطالعات اجتماعی
https://qric.atu.ac.ir/article_9676.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9676_1d53d0daf9053406217b7c46e07bf298.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
تغییر به منزلهی پدیدهای انسانی: تغییر مطلوب در فرآیند اجرای برنامههای درسی جدید از منظر معلمان
44
81
FA
اعظم
زرقانی
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
azamzarghani@yahoo.com
مقصود
امین خندقی
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
aminkhandaghi@gmail.com
بختیار
شعبانی ورکی
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
bshabani@um.ac.ir
10.22054/qric.2018.9677
وهش حاضر با هدف افزایش فهم و ادراک نسبت به چگونگی فرآیند تغییر معلمان همراستا با تغییرات انجام شده در برنامههای درسی دوره ابتدایی از طریق ورود به دنیای درونی معلمان انجام شده است. رویکرد مورد استفاده در این پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بوده است. دادههای این پژوهش با استفاده از مصاحبههای گروهی متمرکز جمعآوری شده است. تعداد نمونههای این پژوهش که پس از مرحلهی اشباع دادهها به دست آمده، 25 معلم است. برای تحلیل دادهها از تحلیل محتوا/مضمونی و برای افزایش اعتبار آنها از تکنیکهای کنترل عضو، نقل قول، توصیف فربه و مرور همکاران استفاده شده است. از تحلیل یافتههای پژوهش به منظور فهم تغییر مطلوب از منظر معلمان، سه مقولهی «سطح کلان»، «سطح میانی» و «سطح خرد» به دست آمد. «سطح کلان» با سه زیر مقولهی «شرایط سیستمی»، «شرایط زمینهای» و «شرایط سیاسی» که به طراحی تغییرات در سطح نظام آموزشی مربوط است، «سطح میانی» با سه زیر مقولهی «هدف»، «محتوا» و «روش ارائه» که به برنامههای درسی ضمن خدمت معلمان نظر دارد و سطح خرد با یک زیرمقوله «تصمیمات مدیریتی» که به برنامهریزیهای اجرایی در سطح ناحیه و مدرسه معلمان اشاره دارد، وضعیت مطلوب برای تغییر معلمان را توصیف کرده است. به منظور تفسیر یافتهها و ارتباط بین مقولههای مختلف نیز مقولهای انتزاعیتر و محوری به نام «توجه به تغییر به منزلهی پدیدهای انسانی» ظاهر شد. نتایج این پژوهش میتواند یاریگر برنامهریزان درسی در اقدامات بعدی برای تغییر برنامههای درسی و به تبع آن، برنامههایی برای تغییر معلمان باشد.
تغییرمعلم,تغییر برنامهدرسی,اجرای برنامهدرسی,تغییر مطلوب از منظر معلمان,دوره ابتدایی
https://qric.atu.ac.ir/article_9677.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9677_b2f3201b4fdb4e18826bb29c6ed1db71.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
برنامه درسی قبل از تولد، گامی محکم برای شروع
82
109
FA
یعقوب
عزیزی
دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی
yaqoob.azizi@yahoo.co.uk
10.22054/qric.2018.9678
معانی نهفته در برداشت های مختلف از برنامه درسی، نوعی تحول و پیشرفت مفهومی است. در هر لحظه برداشت، دیدگاه و نظر پیشرفته تری از این حوزه مطرح و معرفی می گردد که برداشت های قبلی را تحت شعاع قرار می دهد، این نوشتار با رویکرد سنتزپژوهی عرصه جدید و مغفولی از تفکر و پژوهش درقلمرو برنامه درسی، یعنی برنامه درسی قبل از تولد را نشان می دهد، در این جستار اهمیت برنامه درسی قبل از تولد با توجه به وجود قابلیت های موثر و حیاتی جنین در امر یادگیری و ویژگی های آن مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است. برای دستیابی به این تبیین، یافتههای پژوهشهای مربوط به این زمینه طی سالهای1950-2014 تجمیع و ترکیب شده اند. سپس سنتزی از یافته های آنان طبق اصول تلفیق، بازاندیشی و بازآرایی داده ها ارائه شده است. یافته های این نوشتار نشان می دهد که فلاسفه همچون افلاطون و سقراط اشاراتی به دوره قبل از تولد داشته اند و امروزه با آزمایش های مختلف شواهد قوی مبنی بر یادگیری داخل رحمی، وجود هوش، حافظه، رابطه متقابل میان مادر وحتی تجربه های احساسی وعاطفی مادر با جنین به خوبی اثبات شده است و نیز دوران جنینی دوران تکوین توانایی هایی است که جنین انسان بعد از تولد به آنها نیاز دارد. هر چند که در بدو تولد ناتوان به نظر می رسد، اما زمینه هر کدام از این توانایی ها در بازه های زمانی مختلف در دوران جنینی شکل می گیرد. دوران قبل از تولد در مشخص کردن مسیر رشد و تحول انسان بسیار حائز اهمیت است، شناسایی و یقین به وجود این عوامل باعث می شود که به فکر نقشه ای برای یادگیری( برنامه ریزی درسی) این یادگیرندگان فراموش شده باشیم و اندیشمندان تعلیم و تربیت وبالاخص برنامه ریزان درسی بایستی برای کودکان قبل تولد برنامه های منسجم و سازمان یافته جهت یادگیری طراحی کنند.
جنین,یادگیری,آموزش,برنامه درسی,برنامه درسی قبل از تولد
https://qric.atu.ac.ir/article_9678.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9678_07377c7aa92ec29eada1b655208bb487.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
ارزشیابی آموزش ارزشها با محوریت اصول ارزششناسی در کتاب در آمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران: مطالعه موردی
110
138
FA
زهرا
ابوالحسنی
دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
z.abolhasani66@yahoo.com
10.22054/qric.2018.9679
هدف از پژوهش حاضر ارزشیابی آموزش ارزشها با محوریت اصول آموزش ارزشها در کتاب در آمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی در دوره متوسطه اول بود. مطالعه به روش کیفی بوده است و از روش ارزشیابی «خبرگی و نقادی تربیتی» ارائه شده توسط «آیزنر» بهرهگیری و سه مرحله توصیف، تفسیر و ارزشیابی را دربرگرفته است. برای انتخاب شرکتکنندگان در پژوهش از نمونهگیری هدفمند استفادهشد. فرایند گردآوری و تحلیل داده با انتخاب یک مدرسه متوسطه اول دخترانه در شهرستان بهارستان آغاز شد. دادههای پژوهش طی یک دوره چهار ماه و در طی 40 جلسه مشاهده فضای فیزیکی و محیط آموزش و کلاس درس معلمان و همچنین در نتیجه مصاحبه با 12 معلم از رشتههای متفاوت و 50 دانشآموز گرد آوری شد. نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که بین وضع موجود و روشهایی که از مبانی و اصول ارزشهای بیان شده در کتاب در آمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی مطرح شده فاصله و شکاف عمیقی حاکم است.
آموزش ارزشها,ارزشیابی,خبرگی و نقادی,دانشآموز,فلسفه اسلامی
https://qric.atu.ac.ir/article_9679.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9679_0fb9b1429221187a0137c64d50c0a680.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش های کیفی در برنامه درسی
2476-5783
2476-5791
3
9
2018
02
20
شناسایی عوامل اثرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی دانشجویان نظام آموزش عالی
139
169
FA
رضا
اقدام پور
دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
reza.e1359@yahoo.com
نرگس
کشتی آرای
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
keshtiaray@gmail.com
رضا
اسماعیلی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
esmailli4@yahoo.com
10.22054/qric.2018.9680
<span lang="FA">در این پژوهش تلاش شد تا عوامل اثرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی دانشجویان نظام آموزش عالی شناسایی و تبیین شود.روش انجام پژوهش، کیفی بوده که با استفاده از متد تحلیل مضمون انجام شده است.حوزه پژوهش کلیه منابع مکتوب و دیجیتال فارسی و انگلیسی مرتبط با مسئولیت پذیری اجتماعی دانشجویان نظام آموزش عالی بوده که با استفاده از رویکرد هدفمند و با روش انتخاب متون و صاحب نظران کلیدی حوزه علوم اجتماعی و با در نظر گرفتن معیار اشباع نظری 29 مقاله با نظر اساتید و با روش تحلیل مضمون به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی نهایی قرار گرفتند.یافته ها در قالب مضامین پایه(کدها و نکات کلیدی متن)،مضامین سازمان دهنده(مضامین بدست آمده از ترکیب وتلخیص مضامین پایه) و مضامین فراگیر(مضامین عالی دربرگیرنده اصول حاکم بر متن به مثابه کل) دسته بندی و شبکه مضامین ترسیم شد. بر اساس نتایج به دست آمده عمده ترین عوامل اثرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی دانشجویان آموزش عالی:1-توسعه اجتماعی(خدمات اجتماعی،رفاه اجتماعی) 2-سرمایه اجتماعی(امنیت،اعتماد و مشارکت) 3-رضایت اجتماعی(رضایت از زندگی،رضایت از جامعه ،رضایت از تحصیل) و 4- تعهد اجتماعی می باشند که وجود یا فقدان هر کدام از عوامل می تواند بر سطح مسئولیت پذیری اجتماعی دانشجویان تأثیرگذار باشد.</span>
آموزش عالی,مسئولیت پذیری اجتماعی,عوامل اثرگذار
https://qric.atu.ac.ir/article_9680.html
https://qric.atu.ac.ir/article_9680_98d6f60c5a98d783bc091805975fe8fa.pdf